Natuurvriendelijk isoleren

Bij het isoleren van je woning kan je zonder het door te hebben kwetsbare diersoorten verstoren, zoals vleermuizen in de spouwmuur of vogels onder de dakpannen. Deze dieren zijn beschermd door de Omgevingswet, die de vroegere Wet natuurbescherming heeft vervangen. De wet verbiedt het verstoren of doden van beschermde dieren en het beschadigen of verwijderen van hun verblijfplaatsen. Daarom is het belangrijk om vooraf te weten wat er in jouw woning leeft, en om te isoleren op een manier die rekening houdt met de natuur.

Waarom dit belangrijk is

De natuur in Nederland staat onder druk. Veel soorten, zoals gierzwaluwen en vleermuizen, gebruiken woningen als verblijfplaats. Als je zomaar isoleert, kunnen hun schuilplekken verdwijnen. Door natuurvriendelijk te isoleren help je voorkomen dat dieren worden verstoord en draag je bij aan het behoud van biodiversiteit.

Wat doet de gemeente?

Gemeenten kunnen met een soortenmanagementplan (SMP) of een pre-SMP in kaart brengen welke beschermde diersoorten in de gemeente voorkomen en hoe ze beschermd moeten worden.

• Als er een pre-SMP is, dan mag natuurvriendelijk isoleren (NVI) worden toegepast;
• Als er geen (pre-)SMP is, gelden aanvullende stappen.

Stappenplan woning isoleren

1. Vraag altijd eerst bij je gemeente wat mogelijk is
   Neem contact op met je gemeente voordat je gaat isoleren. Vraag of er een (pre-)SMP geldt en of natuurvriendelijk isoleren is toegestaan. 
2. Als NVI is toegestaan
   Je kan aan de slag met een erkend isolatiebedrijf dat volgens de richtlijnen van natuurvriendelijk isoleren werkt. Dat betekent dat:

• De spouwmuur wordt eerst natuurvrij gemaakt met ‘exclusion flaps’, zodat dieren kunnen uitvliegen maar niet terugkeren;
• Het bedrijf houdt rekening met de natuurkalender vanwege de kraamperiode en de winterslaap;
• Er wordt altijd een vervangende verblijfplaats voor de dieren gemaakt.
  Gemiddeld liggen de extra kosten voor natuurvriendelijk isoleren tussen de € 350,- en € 750,-, afhankelijk van de grootte van de woning.

1. Als NVI niet is toegestaan
   Vraag dan aan de gemeente of het gebruik van eDNA-onderzoek (sporenonderzoek naar dieren) is toegestaan.
   
   “eDNA, oftewel environmental DNA, is een innovatieve methode waarmee het genetisch materiaal van dieren wordt verzameld uit omgevingsmonsters, zoals lucht, water of oppervlakken. In het geval van vleermuizen in spouwmuren worden sporen zoals huidcellen en keutels verzameld met een spons of roller bij invliegopeningen. Deze monsters worden vervolgens in een laboratorium geanalyseerd om te bepalen of er vleermuizen aanwezig zijn.”

• Als ook eDNA niet mag, kan de isolatie niet zomaar doorgaan. Je bent dan verplicht een omgevingsvergunning aan te vragen en in de meeste gevallen ecologisch onderzoek te laten uitvoeren.
• Als eDNA wel mag, dan wordt het onderzoek uitgevoerd:
  • Negatieve uitslag: geen vleermuizen aangetroffen
    Als er geen vleermuis-DNA wordt aangetroffen, kunnen isolatiewerkzaamheden zonder aanvullende maatregelen worden uitgevoerd. De spouwmuur hoeft dan niet natuurvrij gemaakt te worden en er kan direct geïsoleerd worden. Op deze manier kan je ook in het broedseizoen of tijdens de winterslaap periode isoleren.
  • Positieve uitslag: vleermuizen aangetroffen
    Wanneer de eDNA-test positief is, betekent dit dat er vleermuizen in of rond de spouwmuur aanwezig zijn. In dat geval mag de spouwmuur niet zonder meer worden geïsoleerd. Ook dan is een vergunning en ecologisch onderzoek nodig.

Zonnepanelen plaatsen

Op platte daken is het plaatsen van zonnepanelen het hele jaar toegestaan, maar als er in het broedseizoen een nest op het dak wordt gevonden mag deze niet verstoord worden. Onder de dakpannen van het schuine dak kunnen beschermde vogels zitten, deze moeten tijdens het broedseizoen met rust gelaten worden. Het plaatsen van zonnepanelen op een schuin dak dient dus plaats te vinden buiten het broedseizoen (1 april tot 1 augustus).

Conclusie

Wil je je woning isoleren? Neem altijd eerst contact op met je gemeente. De gemeente kan je vertellen:

• Of er een (pre-)SMP is;
• Of natuurvriendelijk isoleren mogelijk is;
• Welke stappen of onderzoeken nodig zijn.

Zo voorkom je vertraging, extra kosten én help je de natuur een handje.